Χυμός τομάτας μετά την προπόνηση
Ο χυμός τομάτας προστατεύει τους αθλητές από τις ελεύθερες ρίζες
Φαίνεται ότι ο χυμός από τομάτα , ο οποίος περιέχει λυκοπένιο και άλλα αντιοξειδωτικά, είναι σε θέση να ενισχύει τους αθλητές καταπολεμώντας το οξειδωτικό στρες. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας ελληνικής μελέτης η οποία βρήκε ότι ο τοματοχυμός διαθέτει αναγεννητικές ιδιότητες μυϊκής αποκατάστασης. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Food and Chemical Toxicology».
Το οξειδωτικό στρες είναι μια κατάσταση όπου ελευθερώνονται πολλές ελεύθερες ρίζες (κυρίως προέρχονται από τον μεταβολισμό του οξυγόνου) οι οποίες στη συνέχεια κάνουν ζημιά στο σώμα. Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου μοιάζουν με ανεξέλεγκτες “βόμβες” μέσα στον οργανισμό, οι οποίες δεν έχουν λόγο ύπαρξης και πηγαίνουν και οξειδώνουν ή αλλιώς καταστρέφουν μακρομόρια του οργανισμού, πρωτεΐνες κυρίως που μπορεί να είναι μυϊκές πρωτεΐνες, ανοσοποιητικές πρωτεΐνες, συνδετικές πρωτεΐνες κτλ.
Στην έρευνα συμμετείχαν ερευνητές από τα τμήματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού και Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, το Κέντρο Ελέγχου Ντόπινγκ και καρδιολογικές κλινικές της Αθήνας.
Στο πλαίσιο της μελέτης έλαβαν μέρος συνολικά 15 αθλητές οι οποίοι καλούνταν να συνεχίσουν τις κανονικές προπονήσεις. Από εννέα από αυτούς και για ένα διάστημα δύο μηνών ζητήθηκε να αντικαταστήσουν το ισοτονικό ποτό που κατανάλωναν μετά τις προπονήσεις τους με τοματοχυμό και μάλιστα με προϊόν της αρεσκείας τους. Οι υπόλοιποι συνέχισαν να πίνουν κανονικά το ισοτονικό ποτό τους. Στην αρχή, κατά τη διάρκεια και στο τέλος των δοκιμών οι ειδικοί κατέγραψαν τις ζωτικές λειτουργίες των αθλητών αλλά και τα επίπεδα αποκατάστασης του οργανισμού τους μετά τις προπονήσεις τους.
Οι ερευνητές ήθελαν να δουν τι θα γινόταν σε περίπτωση που οι αθλητές άλλαζαν το κοινό ισοτονικό ποτό που χρησιμοποιούσαν με τοματοχυμό πλούσιο σε λυκοπένιο – βασική αντιοξειδωτική ουσία της τομάτας που της χαρίζει και το κόκκινο χρώμα της.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τη στιγμή που οι αθλητές είχαν, π.χ., τον δείκτη της γαλακτικής αφυδρογονάσης (LDH) ιδιαίτερα αυξημένο, η κατανάλωση τοματοχυμού φάνηκε να αποτρέπει τις βλάβες που συνδέονται με τη συγκεκριμένη αύξηση. Η γαλακτική αφυδρογονάση είναι ένα από τα ένζυμα που αυξάνονται και στην περίπτωση του εμφράγματος του μυοκαρδίου, όπου ουσιαστικά έχουμε καταστροφή του καρδιακού μυός, βλάβη του μυός του περιφερικού συστήματος. Κατά την άθληση παρατηρείται η ίδια αύξηση, πιο περιορισμένη βέβαια, η οποία συνδέεται με τη μυϊκή καταπόνηση.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η βλάβη προκαλείται γιατί κατά την άσκηση παράγονται ισχυρές κυτοκίνες που ουσιαστικά καταστρέφουν τους ιστούς του οργανισμού.
Ταυτόχρονα οι ερευνητές παρατήρησαν ότι δείκτες όπως η ομοκυστεΐνη, που είναι χαρακτηριστικοί της κακής ενδοθηλιακής λειτουργίας (και η ομοκυστεΐνη σχετίζεται με την καρδιακά προβλήματα) επανέρχονταν στα φυσιολογικά τους επίπεδα μετά την κατανάλωση τοματοχυμού.
Η ποσότητα του τοματοχυμού που κατανάλωναν οι αθλητές, σύμφωνα με τους επιστήμονες, βασιζόταν στις οδηγίες που ελάμβαναν από τον προπονητή τους για τη σωστή ενυδάτωσή τους μετά την αναερόβια προπόνησή τους. Την ίδια ποσότητα που υπό άλλες συνθήκες θα κατανάλωναν από το ισοτονικό τους ποτό κατανάλωναν τώρα από τον τοματοχυμό. Για παράδειγμα, αν κάποιος κάνει ιστιοπλοΐα και βρίσκεται στη θάλασσα μπορεί να καταναλώσει και 1,5 λίτρο ισοτονικού ποτού, ενώ αν αγωνίζεται στο τζούντο μπορεί να καταναλώσει 500-800 ml.
Η πρώτη εικόνα των στοιχείων αυτών, κατά τους επιστήμονες, μαρτυρεί ότι το οξειδωτικό στρες, που πλέον μετρήθηκε σε μοριακό επίπεδο και σε επίπεδο μηχανισμού δράσης, υποχώρησε σημαντικά με την κατανάλωση του τοματοχυμού.
Ο τοματοχυμός όμως έχει την ίδια ευεργετική δράση για τον οργανισμό με την κατανάλωση ολόκληρης της τομάτας;
Δεν μπορούμε να κάνουμε τη συγκεκριμένη αναγωγή και αυτό γιατί το συμπύκνωμα που παίρνουμε ως χυμό από την τομάτα διαφέρει από το φρούτο ως καρπό. Μέσω του χυμού απαλλάσσεται κανείς από τις φυτικές ίνες, π.χ., που δεν ξέρουμε τι ρόλο μπορούν να παίξουν σε έναν οξειδωτικό μηχανισμό. Οι χυμοί είναι πλουσιότεροι σε απλά σάκχαρα και ανεβάζουν πιο γρήγορα τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σε σχέση με τα φρούτα.
